De Peruaanse schrijver Mario Vargas Llosa is op 89-jarige leeftijd overleden. De auteur won in 2010 op 74-jarige leeftijd de Nobelprijs voor de Literatuur. In literaire kringen werd hij al jarenlang genoemd als kanshebber.
Vargas Llosa wordt beschouwd als een van de toonaangevendste Spaanstalige schrijvers. “Hij zal de geschiedenis ingaan als een buitengewoon verhalenverteller en een invloedrijk intellectueel van de oude stempel, dat wil zeggen, van vóór het tijdperk van de sociale media”, schrijft de Spaanse krant El País.
Vargas Llosa begon zijn carrière op 15-jarige leeftijd als schrijver van misdaadverhalen bij de krant La Crónica. Hij ging hij in 1953 literatuur en rechten studeren en maakte al gauw naam in zijn thuisland. In 1960 verhuisde hij naar Parijs waar hij twee andere grote Latijns-Amerikaanse schrijvers ontmoette: Gabriel García Márquez en Julio Cortázar.
Militaire school
Drie jaar later brak hij internationaal door met zijn La ciudad y los perros, in het Nederlands vertaald als De stad en de honden. In de roman schrijft Vargas Llosa over zijn tijd op een militaire school in Lima.
Het was het begin van een lange schrijverscarrière waarin hij uiteenlopende werken afleverde. Zo beschreef hij zijn persoonlijke ervaringen met een bordeel dat hij zijn jeugd bezocht, maar uitte hij zich ook kritisch over dictaturen op zijn continent.
Na zestien jaar Europa keerde hij in 1974 terug naar Peru. “Ik realiseerde mij dat ik het contact verloor met de realiteit van mijn land en de taal van het land. Dat kan dodelijk zijn voor een schrijver”, vond hij. Hij bleef zeer productief en won vrijwel alle mogelijke literaire prijzen die er te winnen vielen.
Regeringscommissie
In 1983 nam hij zitting in een regeringscommissie die onderzoek deed naar een bloedbad in het Peruaanse dorp Uchuraccay. Hij bleef als schrijver actief, maar begon zich eind jaren 80 ook steeds nadrukkelijker als politicus (naar eigen zeggen tegen wil en dank) te profileren.
In 1990 nam hij het op tegen de toen nog onbekende Alberto Fujimori tijdens de presidentsverkiezingen van Peru. Hij verloor, raakte gedesillusioneerd in de politiek en richtte zich weer volledig op het schrijverschap.
Geen boodschap
Van zijn latere werken wordt onder meer La fiesta del Chivo (Het feest van de bok, 2000) door critici geprezen. Vargas Llosa beschreef daarin de laatste dag van de Dominicaanse dictator Rafael Trujillo.
Met boodschappen aan lezers doorgeven had hij weinig op, bekende hij in 2001 in een interview met NRC. “Ik houd niet van literatuur met een boodschap. Een roman is naar mijn mening een succes als de schrijver erin slaagt bij de lezer een bepaald gevoel op te wekken.”
In 2023 kwam zijn laatste roman uit: Le dedico mi silencio (Ik draag mijn stilte op aan jou), die begin dit jaar in het Nederlands verscheen. Het werk gaat over de geschiedenis van de Peruaanse muziek. In het nawoord kondigde hij na bijna zestig jaar schrijverschap zijn afscheid aan.
Vargas Llosa wordt in besloten kring in Peru gecremeerd.
